ЭКО-ЖАНЫЛЫКТАР

Адамзат жапайы сүт эмүүчүлөрдүн биомассасынын 90% га кыскарышына алып келди.

18-ноябрь, саат 19:17 Жаңы изилдөө көрсөткөндөй, 1850-жылдан бери кургактагы жана деңиздеги жапайы сүт эмүүчүлөрдүн жалпы биомассасы болжол менен 90 пайызга азайган, ал эми адамдардын жана үй жаныбарларынын саны кескин өскөн. Окумуштуулар жаныбарлардын жалпы массасын алардын кыймылынын масштабы менен салыштырышкан. Ошентип, алар топтун массасын жана жыл ичиндеги аралыкты эсепке алган кыймылдуу биомасса деген түшүнүктү киргизишкен. 

Жыйынтыктар көрсөткөндөй, азыр адамдардын кыймылы бардык жапайы жаныбарлардын кыймылынан 40 эсе көп. Орто эсеп менен адам ар кандай транспорттор менен, негизинен автоунаалар жана мотоциклдер менен күнүнө 30 чакырымдай жолду басып өтөт. Жадагалса адамдардын жөнөкөй жөө басуусу бардык жапайы сүт эмүүчүлөрдүн, канаттуулардын жана буту-буту менен жүрүүчү жаныбарлардын жалпы кыймылынан алты эсе көп. 

Жаныбарлардын кыймылы экосистемалардын иштеши үчүн өтө маанилүү: алар азыктарды, үрөндөрдү, энергияны жана гендерди ташыйт. Активдүүлүктүн төмөндөшү табигый процесстерди бузуп, экосистемалардын туруктуулугуна жана өндүрүмдүүлүгүнө коркунуч туудурат. Миграциянын азайышы ошондой эле популяциялардын аман калуу мүмкүнчүлүгүн төмөндөтүп, алардын ареалдарын кыскартат. 

Эксперттер белгилешкендей, адамдык экспансия планетанын биологиялык динамикасын түп-тамыры менен өзгөртүп жатат, бирок жаңы маалыматтар андан аркы өзгөрүүлөрдү баалоого жана адам менен табияттын өз ара аракеттенүүсүнүн туруктуу моделдерин иштеп чыгууга негиз берет.