“MINEX Central Asia” геологиялык форумунун жыйынтыгы: сегиз келишим, тар чөйрөдө он бештен ашык жолугушуу жана үч жүз катышуучу

2024-жылдын 19-20-июнунда Бишкек шаарында MINEX Central Asia 10-тоо-геологиялык форуму болуп өттү. Форум “Борбор Азиядагы тоо-кен өнөр жайын туруктуу өнүктүрүүнүн келечеги жана сценарийлери” деген жалпы теманын алдында уюштурулууда.

Форумга 300 катышуучу катышып, сегиз келишимге кол коюлуп, он бештен ашык жолугушуу болду.

Форумдун жүрүшүндө сегиз пленардык отурум болуп, элүүдөн ашык катышуучу баяндама жасап, бул тармактын маанилүү аспектилери тууралуу айтып беришти. 

Иш-чараны Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасы Акылбек Жапаров ачты. Ал өз сөзүндө Кыргыз Республикасы бардык экономикалык милдеттенмелерин аткарууга жөндөмдүү ишенимдүү экономикалык өнөктөш экенин белгиледи.

Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министри М.Тургунбаев бул тармакты өнүктүрүүнүн келечеги жана пландарына кеңири токтолду. Ал Кыргызстандын бул багыттагы дараметин баса белгиледи, учурда өлкөдө өнүктүрүү үчүн 1000 геологиялык объект бар. Алтын, күмүш, сымап жана сейрек кездешүүчү минералдардын запастары бар.

И.Шархан Казакстанда бул тармакты өнүктүрүүнүн өзгөчөлүктөрү тууралуу маалымат менен Казакстан Республикасынын өнөр жай жана курулуш министринин орун басары Баяндамачылар ошондой эле жаратылыш ресурстарынын, экологиянын жана энергиянын кайра жаралуучу булактарынын тоо-кен тармагына тийгизген таасирине токтолушту. Ири компаниялар: Кумтөр Голд Компани, КыргызАлтын, Бозымчак ж.б. 

«Кыргызалтын» ААКсы геологиялык чалгындоо иштеринин бардык түрлөрүн жүргүзүү үчүн кубаттуу бөлүм түзүү, ошондой эле пайдалуу кендерди изилдөө үчүн лабораториялык жабдууларды алуу аркылуу Борбордук илимий лабораториянын ишин кеңейтүү жана биринчи кезекте алтынды байытуу талаасы жана эң маанилүү пайдалуу кендер экендиги баса белгиленди.

Форумдун биринчи күнү кызматташуу боюнча жети келишимге кол коюу менен аяктады:

-Кыргыз Республикасынын Суу чарба, айыл чарба жана кайра иштетүү өнөр жай министрлиги менен «Бетон кенеп» ишканасынын ортосундагы геосинтетикалык цемент композиттик маттарын өндүрүү боюнча долбоорду ишке ашыруу жөнүндө макулдашуу;

-Кыргыз Республикасынын Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министрлиги менен SRK Consulting (UK) Limited компаниясынын ортосунда,

-«Кумтөр Голд Компани» ЖАК менен Metso (Финляндия) OY ортосундагы кызматташуу жөнүндө меморандум,

-Кыргызалтын ачык акционердик коому менен Metso (Финляндия) OY ортосундагы өз ара түшүнүшүү жөнүндө 

«Кыргызалтын” ААКсы менен “Юань Кун” ЖЧКсынын ортосундагы өз ара түшүнүшүү жана кызматташуу жөнүндө меморандум.

-«Кыргызалтын» ААК менен Intertech Process Technology Inc (АКШ) ортосундагы өз ара түшүнүшүү жана кызматташуу жөнүндө меморандум

-“Кыргызгеология” мамлекеттик ишканасы менен Синьцзян Шунчжэн Ванадий Титан Технолоджи Ко., Лтд. ортосундагы кызматташтык жөнүндө меморандум.

Кол коюу аземине Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары – Кыргыз Республикасынын Суу чарба, айыл чарба жана кайра иштетүү өнөр жай министри Б.Төрөбаев, Кыргыз Республикасынын Жаратылыш ресурстар, экология жана техникалык көзөмөл министри М.Тургунбаев катышты.

Белгилей кетсек, бул кол коюлган документтер өлкөнүн тоо-кен тармагын өнүктүрүүгө жаңы импульсу  болот.

Форумдун экинчи күнүнүн сессияларында Швециядан, Англиядан жана Казакстандан келген чет элдик кампаниялардын өкүлдөрүнүн баяндамаларына негизделди. 

Швейцариялык сессияда Швеция менен Кыргызстандын тоо-кен өнөр жайынын көптөгөн окшоштуктары белгиленди. Англиядан келген кампаниялар геологиялык чалгындоо иштеринин негиздери жөнүндө айтып беришти. Белгиленгендей, айрым учурларда бир объекттин потенциалын изилдөөгө 12 жылдан 16 жылга чейин убакыт керектелет. Геологиялык чалгындоо иштери көп каражатты, билимди, көңүл бурууну, геологиялык тактыкты жана ырааттуулукту талап кылат, деп жыйынтыктады докладчылар.

Техникалык сессияда геология тармагындагы заманбап жабдуулар тууралуу маалымат берилди. Кызыктуу ойлоп табуулар тууралуу сөз болду. Атап айтканда, Аэромагнитометр жөнүндө. Бул учактын геомагниттик талаасын өлчөөчү аппарат жөнүндө айтылды. 

Иш-чара инвестициялык долбоорлордун бет ачары менен аяктады. Бул чоң аянтча  25 өлкөнүн тоо-кен казып алуу кампаниялары өз ара кызматташууга, биргелешкен долбоорлор боюнча келишимдерге жана кызматташуунун келечегине жол ачты.